Türkiye’de ilk COVID-19 olgusu 11 Mart 2020 tarihinde bildirilmiş; aynı gün Dünya Sağlık Örgütü de COVID-19 salgınının bir “pandemi” olduğunu ilan etmiştir. Sağlık çalışanları, öncesinde de güçlükler yaşamakta idi ancak pandemi ile birlikte sıkıntılar katlanarak arttı. Bu süreçte olumsuz koşullara, zorluklara rağmen hizmete devam etmekteler. Bir yandan kapasiteyi aşan hasta yoğunluğu, diğer yandan yetersiz kişisel koruyucu malzeme ve düzenlemeler nedeniyle her geçen gün daha çok sağlık çalışanının COVID-19 tanısı aldığı bilinmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından 1 Nisan 2020’de 601 sağlık çalışanının PCR testinin pozitif olduğu açıklanmıştı. Bu sayı, 29 Nisan 2020’de on iki katından fazlaya çıkarak 7428’e ulaştı. Sağlık Bakanlığı tarafından, dört aydan uzun süre sonra, 1 Eylül 2020 tarihinde 29 bin 865 sağlık çalışanın COVID-19 hastalığına yakalandığı, 52 sağlık çalışanının yaşamını yitirdiği açıklandı. Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından aynı tarihte açıklanan sayı ise 37’si hekim 73 sağlık çalışanının yaşamını yitirdiği idi. Sağlık Bakanlığı, hastalanan veya kaybedilen sağlık çalışanlarının cinsiyetlerine, mesleklerine, illerine, çalıştıkları kurumlara vb. ilişkin bilgileri paylaşmamaktadır. Tabip odalarında veya sendikalarda sağlık çalışanlarına yönelik bilgi toplanmaya çalışılmakta ancak birçok veri eksik kalmaktadır.
Sağlık çalışanlarında COVID-19 hastalığının toplumdan daha sık görüldüğü bilinmektedir. ABD ve Birleşik Krallık’ta, yaklaşık iki milyon sağlık çalışanı olmayan kişiye ve yaklaşık 100 bin sağlık çalışanına ait verilerin değerlendirildiği bir çalışmada COVID- 19’un sağlık çalışanlarında 12 kat daha fazla görüldüğü bildirilmiştir. Ulusal veriler henüz açıklanmadığı için Türkiye’de bu oranın nasıl olduğunu bilmiyoruz ancak dünyanın birçok yerinde olduğu gibi yüksek çıkacağını tahmin etmek zor değildir.
Sağlık çalışanlarında COVID-19, bilimsel bilgiler çerçevesinde ele alındığında meslek hastalığı olarak değerlendirilebilir hatta değerlendirilmelidir. Birçok ülkede sağlık çalışanlarında COVID-19 meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Fransa, Kanada, İtalya, Belçika Almanya ve Malezya COVID- 19’u sağlık çalışanlarının meslek hastalığı olarak kabul eden ülkelerdir. İtalya’da, kamu ya da özel sektör ayırt edilmeksizin hastalanan tüm sağlık çalışanlarının geçirdikleri COVID- 19, meslek hastalığı olarak kabul edilmiştir. ABD’de sağlık çalışanları arasında görülen COVID-19 “iş ile ilişkili hastalık” olarak kabul edilmiştir.
Türkiye’de ise Sağlık Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 7 Mayıs 2020 tarihinde yayımladığı 2020/12 sayılı genelgesinde, “Koronavirus hastalığının bulaşıcı bir hastalık olduğu, söz konusu salgına maruz kalan ve sağlık hizmet sunucularına müracaat eden sigortalılara, iş kazası ve meslek hastalığı sigortalarından değil, 5510 sayılı kanunun 15. maddesi uyarınca iş kazası ve meslek hastalığı sayılmayan ve iş göremezliğe neden olan hastalık kapsamında provizyon alınması ve buna göre işlem yapılması gerektiğini” bildirmiştir. Buna göre, COVID-19 tanısı alan sağlık çalışanlarının meslek hastalığı olarak kabul edilmeyeceğini bildirmiştir.
***
Yazının devamını Hukuk Defterleri’nin 26-27. sayısında okuyabilirsiniz.