Robot kelimesi ilk defa Karel Capek tarafından, «Rossum’un Evrensel Robotları» adlı eserinde kullanılmıştır. Çek dilinden geçen robot sözcüğü, esaret ve angarya anlamlarını barındırmakla birlikte günümüzde kavramın farklı tanımları yapılabilmekte ve buna bağlı olarak kapsamı değişmektedir. Capek’in tiyatro oyununa konu ettiği robotlar, insan işçilerin yerine geçip çalışma maliyetlerini azaltmak için Rossum’un yarattığı, insana benzeyen yapay insanlar olarak tasvir edilmiştir. Lakin itaatkâr olmaları için programlanmalarına rağmen sonunda isyan edip, fabrikadaki bilim insanlarını öldürürler ve dünyayı ele geçirme planları yaparlar.
Ocak 2017’de McKinsey Global Institute, mevcut çalışma koşullarının yaklaşık yarısının şu anki teknolojileri kullanarak otomatikleştirilebileceğini iddia etti. Söz konusu rapora göre 140 milyon insan önümüzdeki yıllarda işsiz kalacak. Gelişmeler sonucunda 15 yıl içinde mavi yakalı işçilerin yüzde 65’inin kaybolacağı da öngörülüyor.
Bu süreçte en büyük tehdit altındaki kesim ise gelişmekte olan ülkeler ve çalışanları olacak. Bir makine ve bir insan işçi aynı çıktıları yaratıyor olsa da, makine daha az pahalıya mal olabilir. Bir robot işçi bir şirkete yılda 40.000 dolara mal oluyor, bir insan işçi 45.000 dolara mal oluyorsa ve iki işçi de aynı çıktıyı üretiyorsa, şirket otomasyona geçerek yıllık 5.000 dolar maliyet tasarrufu sağlamayı seçektir.
***
Yazının devamını Hukuk Defterleri’nin 20. sayısında okuyabilirsiniz.