Dinamik bir yapıya sahip olan Dünya’mızın en dış katmanı Litosfer (Taşyuvar) Levha adını verdiğimiz hareketli parçalardan oluşuyor. Bu parçaların hareketlerinin neden olduğu olaylardan biri de levha sınırları boyunca meydana gelen tektonik hareketlerin bir sonucu olan depremler. Dünya’daki depremlere bakıldığında bunların belli kuşaklar boyunca dizildiği görülür. Örneğin Dünya’daki en büyük depremler Pasifik Okyanusunu çevreleyen ve “Pasifik Ateş Çemberi” olarak bilinen kuşak boyunca sürekli olarak oluşmaktadır. Bir diğer önemli deprem kuşağı ise güneydoğu Asya’dan başlayarak Batı Avrupa’ya kadar uzanan Alp-Himalaya Dağ kuşağıdır. Türkiye bu binlerce kilometre uzunluğundaki deprem kuşağının orta kesiminde yer alıyor. Bu nedenle Anadolu toprakları bu kuşaktaki diğer bölgeler gibi milyonlarca yıldır yıkıcı depremlerden etkileniyor ve etkilenmeye de devam edecek. Depremler Dünya’da insanoğlu yok iken de oluyordu, insan nesli yok olup gittikten sonra da olmaya devam edecek.
Depremin nedenleri, oluştuğu ve oluşabileceği yerler, olası büyüklüğü, olduğu takdirde nereleri nasıl etkileyebileceği gibi konular farklı disiplinler tarafından araştırılıyor. Bugünün bilim düzeyi içerisinde bu sorulara belli olasılıklar dâhilinde cevap vermek mümkün ise de depremin nerede, hangi büyüklükte ve daha da önemlisi ne zaman olacağını kesin olarak bilmek mümkün değil. Bu konuda bilim insanlarının önündeki en büyük engel her depremin kendine has özellikleri olması, bu nedenle de bir depremde elde edinilen bilginin diğer depremlere birebir uygulanmaması. Bugün toplumun genel beklentisi bilim insanlarının depremin olacağı anı ve yerini önceden bildirmesi ve böylece depremi en azından can kaybı olmadan atlatmak ise de bu beklenti maalesef bugün için uzak bir hayalin ötesine geçemiyor. Bu durumda da yapılacak yegâne iş kalıyor: Olması kaçınılmaz olan yıkıcı depremin vereceği zararı azaltmak ya da daha yaygın tabiri ile depreme hazır olmak.
***
Yazının devamını Hukuk Defterleri’nin 28. sayısında okuyabilirsiniz.